Zapalenie płuc to stan zapalny miąższu płucnego, w czasie którego dochodzi do charakterystycznego wysięku. Konsekwencją zapalenia płuc jest zmniejszenie powierzchni płuc, duszność, przyspieszony oddech, czasem sinica. Zapalenie płuc często jest powikłaniem chorób zakaźnych, ale występuje też samoistnie, np. w wyniku zakażenia bakteryjnego płuca. Każdy rodzaj zapalenia płuc wymaga innego leczenia.

Zapalenie płuc – rodzaje i przyczyny

Przyczyny zapalenia płuc mogą być bardzo różne i w zależności od tego, co je spowodowało, wyróżnia się typy zapalenia płuc:

•bakteryjne zapalenie płuc – czynnikiem wywołującym są bakterie, zarówno Gram (+) i Gram (-), a także bakterie beztlenowe, np. dwoinka zapalenia płuc,

•wirusowe zapalenia płuc – jeśli czynnikiem wywołującym jest wirus, np. grypy, odry, różyczki, adenowirusy,

•grzybicze zapalenie płuc – wywołane poprzez zakażenie Candida albicans, Aspergillus fumigatus,

•wywołane przez pierwotniaki, riketsje, mikoplazmy itp.,

•o przyczynach mieszanych.

Bakteriami, które są najczęściej przyczyną bakteryjnego zapalenia płuc są S. pnuemoniae i H. influenzae.

Zapalenie płuc możemy podzielić także ze względu na zakażenia pozaszpitalne i szpitalne (głównie wywołane Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, a także Staphylococcus aureus czy Streptococcus pneumoniae).

Znany jest także podział anatomiczny zapalenia płuc na:

•odoskrzelowe (wieloogniskowe, płacikowe),

•śródmiąższowe,

•płatowe (krupowe).

Zapalenie płuc poprzedzone jest zwykle zapaleniem oskrzeli. Zapalenie płuc występuje u osób wyniszczonych, osłabionych, po operacjach itd. Przyczyną zapalenia płuc może również być wdychanie kurzu, różnych substancji trujących, jak np. chloru, fosgenu, iperytu, a także dymu papierosowego. W przeważającej części przypadków mamy doczynienia z bakteryjnym zapaleniem płuc wskutek zakażenia bakteryjnego. Zapalenie płuc odoskrzelowe może rozwijać się również na tle długotrwałego przekrwienia płuc wskutek znacznego osłabienia układu krążenia, u chorych nieprzytomnych wskutek dostania się ciał obcych do dróg oddechowych i płuca.

Zapalenie płuc – objawy i leczenie

Normalne objawy zapalenia płuc to gorączka, kaszel z wykrztuszaniem ropnej plwociny oraz ogólnym bólem zlokalizowanym w klatce piersiowej. W przypadku klasycznego zapalenia płuc choroba pojawia się i rozwija bardzo szybko. Inaczej sytuacja wygląda przy atypowym zapaleniu płuc. W czasie atypowego zapalenia płuc możemy zaobserwować powolne pojawianie się objawów zapalenie płuc w postaci suchego i męczącego kaszlu, bólów głowy, gardła i mięśni, ogólnego osłabienia, nudności, wymiotów i biegunki. Te objawy zapalenia płuc mogą przypominać grypę. W leczeniu zapalenia płuc duże znaczenie ma pielęgnowanie chorego, bowiem odoskrzelowe zapalenie płuc występuje przy ciężkich chorobach zakaźnych oraz innych chorobach zmuszających chorego do ciągłego przebywania w łóżku. Aby zapobiec zapaleniu płuc u osób długo leżących w łóżku, trzeba często zmieniać pozycję pacjenta, nacierać jego klatkę piersiową spirytusem (np. kamforowym lub salicylowym), dbać o wentylację płuc, zapewnić dostęp świeżego powietrza, starannie pielęgnować jamę ustną. W przypadku zapalenie płuc leczenie za pomocą leków obejmuje sulfonamidy, antybiotyki, środki nasercowe, wykrztuśne, a w ciężkich przypadkach tlen. W czasie leczenia zapalenia płuc dieta powinna być lekka i pełnowartościowa, z uwzględnieniem dużej ilości soków owocowych i warzywnych.

Zapalenie płuc – dzieci

Zapalenia płuc u dzieci nie można lekceważyć. Zapalenie płuc u dzieci rozwija się prawie bezobjawowo. Wyraźnym objawem zapalenia płuc u dziecka jest dopiero złe samopoczucie i duszności. W przypadku dzieci tą niebezpieczną chorobą płuc można się zarazić od starszego rodzeństwa. Zapaleniem płuc dziecko może się zarazić w postaci wirusowego zapalenia płuc lub bakteryjnego zapalenia płuc. W zależności rodzaju zapalenie płuc leczenie obejmuje podanie antybiotyków lub łagodzenie objawów tej choroby płuc. Leki łagodzące objawy zapalenia stosuje się w leczeniu wirusowego zapalenia płuc. W wirusowym zapaleniu płuc podaje się głównie leki przeciwgorączkowe, przeciwkaszlowe łagodzące ból. Czasem lekarz w leczeniu wirusowego zapalenia płuc przepisuje również leki przeciwwirusowe. W bakteryjnym zapaleniu płuc leczenie opiera się natomiast na antybiotykach. Niezależnie od tego czy mamy do czynienia z wirusowym zapaleniem płuc, czy też z bakteryjnym zapaleniem płuc, należy obserwować dziecko w czasie leczenia zapalanie płuc, ponieważ zdarza się, że ze względu na ciężki przebieg tej choroby płuc, czasem leczenie zapalenia płuc odbywa się w szpitalu. U dzieci zapalenie atakuje również płuca w postaci zachłystowego zapalenia płuc. Zachłystowe zapalenie płuc dotyka najczęściej dzieci do 5 roku życia. W zachłystowym zapaleniu płuc bakterie i wirus dostają się do płuca w różny sposób. Płuca mogą zostać zainfekowane z krwioobiegu, przełyku, czy dróg oddechowych. Czynniki, które narażają płuca na zachłystowe zapalenie płuc to np. refluks, drgawki, karmienie sondą dożołądkową oraz pozycja leżąca. Jeśli chodzi o objawy to również zachłystowe zapalenie płuc wymaga konsultacji z lekarzem i dokładnego wywiadu.

Choroby wątroby obejmują szereg jednostek chorobowych, z których najczęściej występują: ostre i przewlekłe zapalenie wątroby, marskość wątroby, choroba stłuszczeniowa wątroby i toksyczne uszkodzenie wątroby. W leczeniu tych chorób żywienie jest podstawowym elementem terapii. W przebiegu chorób wątroby dochodzi do zaburzeń przemiany poszczególnych składników pokarmowych, dlatego konieczne jest indywidualne podejście do każdego chorego. Żywienie chorych często napotyka trudności, takie jak brak łaknienia, uczucie pełności i wzdęcia, pragnienie oraz okresowe zaburzenia trawienia. Dlatego też wytyczne dotyczące żywienia pacjentów z chorobami wątroby powinny uwzględniać indywidualne podejście do stanu chorego i fazy choroby. W przypadku braku łaknienia należy dążyć do dostarczenia organizmowi produktów o dużej wartości biologicznej. Dieta wątrobowa jest koniecznością w profilaktyce i leczeniu chorób takich jak: przewlekłe zapalenie wątroby, marskość wątroby i toksyczne uszkodzenie wątroby. Wiele osób nie łączy z chorą wątrobą zaburzeń trawiennych, długotrwałego zmęczenia, złego samopoczucia, wzdęć i zaparć. Jeśli nie zauważy się w porę tych objawów – leczenie wątroby będzie długie i nie zawsze skuteczne. Zdrowa dieta na wątrobę powinna ograniczać produkty tłuste na rzecz białka i węglowodanów.

Dieta wątrobowa

Dieta wątrobowa to dieta lekkostrawna, która wymaga naprawdę drastycznych zmian nawyków żywieniowych. Kiedy wątroba odmawia posłuszeństwa, jedynym rozwiązaniem okazuje się zastosowanie diety. Powinna być bogata w białka i węglowodany oraz ograniczać tłuszcze i błonnik. Produkty białkowe muszą zawierać dużą ilość substancji lipotropowych, jak: metionina, cholina, witaminy B2 i C. W diecie na wątrobę tłuszcze ogranicza się do 40 g dziennie. Podstawą jest stosowanie tłuszczów o niskim punkcie topnienia i wysokiej wartości biologicznej, a więc takich jak: olej sojowy, olej słonecznikowy i masło. W trakcie stosowania diety wątrobowej posiłki warto spożywać często, tj. 4-5 razy dziennie, ale w mniejszych porcjach, a potrawy nie powinny być gorące. Najlepiej, aby potrawy były przygotowane w wodzie i na parze, pieczone w folii, pergaminie, a także duszone bez tłuszczu. Zazwyczaj w tej diecie podaje się większe ilości chudego mleka i twarogu, ponieważ zawierają metioninę.

Dieta wątrobowa – zasady

Posiłki należy spożywać w niewielkiej objętości, 5–7 razy dziennie. Ze względu na skłonności do hipoglikemii osób z chorobami wątroby zaleca się jeden posiłek późnym wieczorem. Warzywa i owoce należy podawać gotowane i rozdrobnione oraz w postaci soków i przecierów. Zupy przygotowuje się na wywarach warzywnych, podprawianych zawiesiną z mąki i mleka. Zalecane metody przyrządzania potraw to: gotowanie w wodzie, na parze, w naczyniach bez wody, duszenie, obsmażanie bez tłuszczu na patelni, pieczenie w folii, pergaminie, naczyniach ceramicznych, na ruszcie, w piekarniku lub opiekaczu. Zabronione jest smażenie i pieczenie na tłuszczu. W przypadku prawidłowej masy ciała podaż energii jest zgodna z normą fizjologiczną 25–30 kcal/kg mc./dobę (kcal pozabiałkowe). U osób niedożywionych zapotrzebowanie zwiększa się do 35–40 kcal/kg mc./dobę. Białko powinno stanowić 1 g/kg mc/dobę, a w przypadku stłuszczenia wątroby czy po przebytym wirusowym zapaleniu wątroby białko należy zwiększyć do 1,5 g/kg mc./dobę. Białko wspomaga proces odbudowy komórek wątroby oraz zmniejsza nacieczenia tłuszczowe. Zaleca się, aby ponad połowę spożywanego białka stanowiło białko pochodzenia zwierzęcego. Zawartość tłuszczu w diecie zarówno roślinnego, jak i zwierzęcego nie powinna przekraczać 30–50 g/dobę. Jednak w wyrównanych chorobach wątroby, bez objawów żółtaczki tłuszcz może stanowić 1 g/kg mc/dobę. Należy pamiętać, aby tłuszcz dodawać na surowo do gotowych potraw. Węglowodany uzupełniają zapotrzebowanie na energię i ich spożycie powinno wynosić od 200 do 300 g na dobę (w tym 50–70g cukry łatwo przyswajalne). Ze względu na występujące wzdęcia i biegunki należy wykluczyć z diety błonnik. Spożycie soli kuchennej nie powinno przekraczać 5 g na dobę. Z powodu zaburzeń wchłaniania i magazynowania witamin oraz soli mineralnych w trakcie przebiegu chorób wątroby zaleca się przyjmowanie potasu w ilości 1000–1500 mg na każdy 1000 kcal diety. U osób chorych na marskość wątroby mogą dodatkowo pojawić się niedobory wapnia, cynku i selenu. Ponadto należy zwiększyć ilość warzyw bogatych w β-karoten oraz produktów zawierających witaminy D, E i K, ponieważ zmniejszona ilość tłuszczu w diecie powoduje ograniczenie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Dobrze jest również wprowadzić do jadłospisu produkty bogate w witaminę C, gdyż wspomaga ona układ immunologiczny, co prowadzi do zwalczania stanu zapalnego.

Co można jeść podczas diety wątrobowej?

Podczas diety wątrobowej zaleca się:

•pieczywo pszenne i żytnie z niskiego przemiału, czerstwe, sucharki;

•masło, twaróg, ser biały, jajka na miękko;

•chudą szynkę, polędwicę, parówki, miód, zupy na wywarach warzywnych z chudego mięsa;

•kasze na sypko, kasze rozklejone;

•drobne makarony, lane kluski, kluski francuskie;

•chude mięso i ryby: gotowane, w warzywach, z wody, pulpety, pieczone bez tłuszczu w folii bądź pergaminie;

•z tłuszczów: oliwę, olej sojowy, słonecznikowy i kukurydziany;

•owoce, kompoty, musy, galaretki, koktajle mleczno-owocowe, owoce przecierane, biszkopty.

Choroby wątroby wymagają ograniczenia:

•cebuli, czosnku, kapusty, papryki, ogórków;

•octu, roślin strączkowych;

•śmietany, tłuszczu, obsmażania, smażenia, duszenia, pieczenia – w tłuszczu;

•coca-coli (i wszelkich napojów gazowanych), kawy;

•czekolady, tortów, kremów;

•alkoholu i papierosów.

Jadłospis diety wątrobowej

Każde menu diety na wątrobę musi ograniczać spożywanie tłustych potraw, alkoholów i smażonych przekąsek

• Śniadanie: pieczywo mieszane – chleb pszenny i pieczywo półcukiernicze, masło, pasta z sera twarogowego i pasta z pomidorów, kasza manna na mleku lub wywarze z warzyw, miód, napój z dzikiej róży.

• Obiad: zupa jarzynowa z lanymi kluskami, pulpety z cielęciny, sałata zielona polana kefirem, ziemniaki purée, marchew gotowana, kompot z jabłek.

• Podwieczorek: koktajl mleczno-warzywno-owocowy, biszkopty.

• Kolacja: pierogi leniwe, surówka z jabłek, herbata z cytryną.

W diecie wątrobowej nie może zabraknąć ziół, które koją narząd, pomagają wzmacniać i leczyć wątrobę. Zioła na wątrobę zapobiegają pojawianiu się choroby, a w niektórych przypadkach regenerują uszkodzony narząd. Do najskuteczniejszych środków ziołowych leczących przewlekle chorą wątrobę należą wyciągi z nasion ostropestu plamistego.

Dieta na wątrobę wpływa pozytywnie na zdrowie, nie pozwala przytyć, redukuje tkankę tłuszczową oraz sprzyja chudnięciu. Powinna być odpowiednio zbilansowana i zawierać zdrowe, świeże i lekkie przekąski.

Statystyki Światowej Organizacji Zdrowia są alarmujące – aż 284 miliony ludzi na całym świecie cierpi z powodu wad wzroku lub jest całkowicie niewidomych. Okazuje się, iż u 80% chorych można byłoby uniknąć utraty wzroku przy odpowiedniej profilaktyce i leczeniu. Również w naszym kraju schorzenia aparatu wzroku nie należą do rzadkości – niemal 50% Polaków w wieku od 16 do 54 lat nie widzi w sposób prawidłowy. Widzenie astygmatyka przypomina patrzenie przez lornetkę z nieuregulowaną ostrością. Obraz jest rozmyty i zniekształcony. Jeśli cierpisz na tę chorobę, widzisz np. gwiazdy jako plamki, a nie punkty. Kontury przedmiotów są nieostre, niezależnie od odległości, charakterystyczny jest również brak wyczucia przestrzeni. Niewielka wada powoduje szybkie męczenie się oczu oraz bóle głowy.

Astygmatyzm – charakterystyka

Przyczyna astygmatyzmu to nieprawidłowa budowa rogówki, pierwszej struktury oka, która dokonuje załamywania promieni. Niezborna rogówka, czyli ta, która jest przyczyną astygmatyzmu, posiada dwa różne promienie krzywizny. Można to sobie wyobrazić, porównując prawidłową rogówkę do wycinka idealnej kuli. Natomiast rogówka niezborna jest wycinkiem bryły o kształcie jajowatym. W takiej rogówce występują dwa główne południki, położone pionowo i poziomo, najbardziej różniące się promieniami krzywizny (porównajmy sobie przedstawiony opis z połową skorupki jajka. Linia narysowana pionowo, wzdłuż takiej połówki, różni się zakrzywieniem od linii powstałej przy rysowaniu poziomo). Wspomniane linie najbardziej różniące się promieniem krzywizny to tak zwane południki główne wyznaczające oś astygmatyzmu. Wiązka promieni padających wzdłuż jednej osi jest załamywana z inną mocą niż promienie padające wzdłuż osi prostopadłej do niej. Oczywiście rogówka nigdy nie jest idealnie okrągła, więc można powiedzieć, że każdy cierpi na niezborność. Jednak zaburzenia widzenia pojawiają się dopiero od pewnego stopnia deformacji.

Astygmatyzm – rodzaje

Astygmatyzm jest wynikiem defektu rogówki, polegającym na braku symetrii obrotowej – to tzw. astygmatyzm rogówkowy. Rzadziej astygmatyzm jest spowodowany nieosiowym ustawieniem soczewki ocznej lub deformacją soczewki.

W astygmatyźmie wyróżnia się następujące wady wzroku:

• astygmatyzm niski – do 1 dioptrii,
• astygmatyzm średni – od 1 do 2 dioptrii,

• astygmatyzm wysoki – od 2 do 3 dioptrii,
• astygmatyzm bardzo wysoki – od 3 dioptrii.

Istnieją dwa rodzaje astygmatyzmu rogówkowego:

1.Astygmatyzm regularny – w astygmatyźmie tego rodzaju można wyróżnić dwa jego przekroje, w których rogówka ma różną moc zbierającą, ponieważ ma odpowiednio największą i najmniejszą krzywiznę. Ten rodzaj astygmatyzmu można korygować za pomocą okularów ze szkła cylindrycznego (torycznego) lub miękkimi torycznymi soczewkami kontaktowymi.

2.Astygmatyzm nieregularny – w tym przypadku dwa przekroje nie mogą być wyróżnione, ponieważ istnieje wiele osi optycznych. Ten rodzaj astygmatyzmu najczęściej występuje wskutek uszkodzenia rogówki, np. podczas wypadku (blizny), lub jest spowodowany nierównomierną wypukłością rogówki (stożek rogówki) albo też nieregularnością soczewki. W astygmatyzmie nieregularnym do jego korekcji można wykorzystać dwa sposoby, np. za pomocą twardych soczewek kontaktowych lub żelami nakładanymi bezpośrednio na rogówkę. Obok astygmatyzmu rogówkowego, można wyróżnić jeszcze astygmatyzm spowodowany nieprawidłowym kształtem soczewki, w sytuacji gdy: rogówka posiada prawidłowy kształt, jednak soczewka wykazuje nieprawidłowe funkcje, czego efektem jest widzenie przez pacjenta tak, jak w przypadku astygmatyzmu rogówkowego.

Objawy astygmatyzmu

Objawy astygmatyzmu zależą od tego, jak duża jest wada wzroku. Niewielka może nie powodować braku ostrości widzenia, a np. szybkie męczenie się oczu, bóle głowy i mięśni oczu. Większy astygmatyzm objawia się brakiem ostrości, problemem z widzeniem konturów przedmiotów, niezauważaniem detali, co prowadzić może do zaburzenia poczucia przestrzeni. Dzieje się tak dlatego, że rogówka u astygmatyka ma kształt elipsy, a nie kuli. W takim wypadku promienie światła wpadające do oka ogniskują się w kilku miejscach, a nie wyłącznie na siatkówce.

Astygmatyzm – Czy konieczna jest operacja?

Astygmatyzm jest powszechną przypadłością, jednak nie w każdym przypadku występuje konieczność skorygowania tej wady. Uważa się, że astygmatyzm nie wymaga leczenia, jeśli wada nie przekracza 1,0 dioptrii. Nie istnieją żadne metody zapobiegania powstawaniu tej wady, można jednak, poprzez odpowiednią pielęgnację, przeciwdziałać skutkom astygmatyzmu w postaci łzawienia, nieostrego widzenia, mrużenia powiek czy przewlekłych zapaleń brzegów powiek i spojówek. Wskazane są okresowe kontrole okulistyczne, co najmniej raz w roku, oraz noszenie odpowiednich okularów lub soczewek kontaktowych, ewentualnie leczenie chirurgiczne. Astygmatyzm można, ale nie trzeba leczyć operacyjnie. Wadę można korygować za pomocą soczewek cylindrycznych, których zadaniem jest ogniskowanie światła w dwóch różnych punktach. Ponadto stosuje się soczewki sferocylindryczne, które załamują światło w obu głównych płaszczyznach, ale z różną mocą. Astygmatyzm można skorygować również za pomocą okularów i soczewek kontaktowych.

Enzymy trawienne – czym są?

Enzymy trawienne – enzymy rozkładające pokarm na substancje przyswajalne przez organizm, np. cukry proste, aminokwasy, kwasy tłuszczowe itp. Przykładowo, białka trawione są przez pepsynę, trypsynę i peptydazy, a tłuszcze przez lipazy itp. Enzymy trawienne to specyficzna grupa białek, wydzielanych w układzie pokarmowym człowieka odpowiedzialnych za przyśpieszenie rozkładu złożonych związków z pożywienia do jak najprostszych do strawienia cząsteczek, co zachodzi w procesie hydrolizy, które mogą zostać wykorzystane przez organizm do licznych reakcji. Ich produkcja zachodzi głównie w trzustce i jelicie cienkim, ale również przez gruczoł ślinowy czy żołądek.

Podział enzymów ze wzglądu na rodzaj trawionych składników:

Enzymy trawienne dzielimy na 4 główne grupy:

– enzymy proteolityczne, inaczej peptydazy, zajmujące się rozkładem białek,

– enzymy amylolityczne, inaczej amylazy, odpowiedzialne za rozkład węglowodanów,

– enzymy lipolityczne, inaczej lipazy, przyśpieszające rozkład tłuszczów,

– enzymy nukleolityczne, inaczej nukleazy, przyczyniające się do rozkładu kwasów nukleinowych:

a) rybonukleazy – oddziałujące na kwas rybonukleinowy (RNA),

b) deoksyrybonukleazy – wpływające na kwas deoksyrybonukleinowy (DNA).

Podział enzymów ze względu na miejsce działania:

Ze względu na miejsce działania wyróżniamy poszczególne enzymy:

1) Jama ustna: amylaza ślinowa, lizozym;

2) Żołądek: pepsyna, lipaza żołądkowa;

3) Dwunastnica: trypsynogenu, chymotrypsynogen, elastaza, lipaza żołądkowa, amylaza trzustkowa, disacharydaza, nukleazy trzustkowe;

4) Jelito cienkie: aminopeptydazy, karboksypeptydazy, amylaza jelitowa, laktaza, sacharaza, lipaza jelitowa, nukleazy jelitowe.

Przyczyny niedoboru enzymów trawiennych:

Przyczyn może być wiele, ale do głównych zaliczymy z pewnością:

– przesiąkliwe jelito,

– stany zapalne wywoływane przez alergie pokarmowe,

– przewlekły stres,

– ekspozycja na wszechobecne toksyny,

– procesy starzenia,

– zmniejszona produkcja kwasu solnego, ponieważ kwasowe środowisko jest wymagane do aktywacji enzymów odpowiedzialnych za trawienie protein,

– predyspozycje genetyczne.

Enzymy trawienne – dla kogo są potrzebne?

Suplementacja enzymów trawiennych może być niezbędna wśród pewnych grup osób:

– osoby z upośledzonym funkcjonowaniem trzustki, w przebiegu chociażby choroby Leśniowskiego-Crohna, celiakii czy cukrzycy, gdyż jest ona odpowiedzialna za produkcje kilku enzymów: lipazy trzustkowej, amylazy trzustkowej, nukleaz oraz nieaktywnych proenzymów: trypsynogenu, chymotrypsynogenu i proelastazy, przekształcanych odpowiednio do: trypsyny, chymotrypsyny i elastazy, a więc ich braki muszą zostać uzupełnione celem zwiększenia absorpcji składników pokarmowych, a szczególnie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach,

– wsparcie enzymami trawiennymi może okazać się korzystne dla osób borykających się z nieszczelnymi jelitami,

– przy doświadczeniu chorób wątroby,

– jeżeli mamy uczucie zatrzymania skonsumowanego pożywienia w żołądku,

– przy problemach dotykających szerokie grono osób, takich jak: zatwardzenie, wzdęcia, gazy, niestrawności,

– jeśli zauważymy, że w naszym stolcu znajdują się niestrawione cząstki pokarmu,

– osoby doświadczające refluksu żołądkowo-przełykowego po spożyciu posiłku.

Z czym wiążę się niedobory enzymów trawiennych?

– niezdolność do trawienia, a więc również właściwego wchłaniania składników pokarmowych może prowadzić do wystąpienia niedożywienia,

– niestrawione cząstki pokarmowe mogą stać się pożywką dla niekorzystnych bakterii zasiedlających nasze jelita, powodując wzdęcia, gazy, a co gorsza dysbiozę jelitową, czyli przerost liczby szkodliwych bakterii, co może mieć szereg negatywnych konsekwencji zdrowotnych,

– nieodpowiednie działanie enzymów układu pokarmowego może doprowadzić do zapalenia trzustki, mukowiscydozy, choroby Leśniowskiego-Crohna, celiakii, a nawet raka trzustki.

Suplementacja enzymami trawiennymi

– Enzymy trawienne zawarte w owocach: bromealina z ananasa, papaina z papai,

– Enzymy trawienne pochodzące z surowego mięsa zwierzęcego w postaci tatara, lub poddanego lekkiej obróbce termicznej niedoprowadzającej do ich zniszczenia,

– Enzymy pochodzące z probiotyków,

– Suplementy zawierające mieszanki niezbędnych enzymów trawiennych,

– Betaina HCL.

Jak możemy wpłynąć na uzupełnienie niedoborów enzymów trawiennych?

Chcąc poradzić sobie z problemami dotyczącymi zbyt małej ilości wytwarzanych enzymów trawiących składników pokarmowych możemy zadziałać poprzez:

– redukcję stanów zapalnych toczących się w organizmie,

– odbudowę naturalnej mikroflory jelitowej, a tu z pomocą przychodzą nam odpowiednio dobrane preparaty probiotyczne oraz probiotyki stanowiące pożywkę dla korzystnych bakterii bytujących w naszych jelitach,

– eliminacja z diety pokarmów zawierających inhibitory enzymów trawiennych, a więc nasiona roślin strączkowych czy ziarna zbóż,

– wyrównanie niedoborów pokarmowych w organizmie,

– naukę radzenia sobie ze stresem, który w dużej mierze oddziałuje na funkcjonowanie układu pokarmowego.

Problem z gazami jelitowymi to dolegliwość, która dotknęła niemal każdej osoby. Fizjologicznie każdy człowiek ma w jelitach pewną objętość gazów. Wzdęcia i problemy z gazami pojawiają się w sytuacji, kiedy ich nadmiar gromadzi się w jelitach. Jakie są przyczyny nadmiernych gazów jelitowych? Jak zapobiegać wzdęciom i jak zmodyfikować dietę, aby uchronić się przed tym problemem? Obecność gazów w jelitach jest naturalnym procesem. U dorosłego zdrowego człowieka objętość gazów jelitowych wynosi około 200 ml, a łączna dobowa objętość ?wiatrów? wydalanych z organizmu dochodzi nawet do 600 ml – usuwane są od kilkunastu do nawet 25 razy w ciągu doby.

Gazy w jelitach mają dwa główne źródła

Po pierwsze: gazy jelitowe częściowo składają się z powietrza połykanego podczas mówienia i spożywania posiłków – tu głównymi składnikami są azot i tlen. Drugim źródłem są gazy będące produktami fermentacji jelitowej, mającej miejsce w jelicie grubym. Te mają bardziej zróżnicowany skład. Produktami metabolizmu bakteryjnego w jelicie mogą być: gazy bezwonne (metan, dwutlenek węgla, wodór) oraz gazy ze specyficznym aromatem (siarkowodór i inne pochodne siarkowe). O ilości i składzie gazów pochodzących z fermentacji bakteryjnej decyduje: skład mikroflory bakteryjnej, rodzaj spożywanej żywności oraz sprawność procesów metabolicznych zachodzących w jelitach.

Nadmierne gazy jelitowe – przyczyny

Jest wiele powodów, dla których mogą gromadzić się nadmierne gazy w jelitach. Przyczyny tego stanu rzeczy to przede wszystkim (1, 2):

•zwiększone porcje połykanego powietrza, wynikające np. z żucia gumy lub palenia papierosów,

•częste spożywanie żywności, która przyczynia się do zwiększonej produkcji gazów w jelitach (tzw. gazotwórczej),

•nietolerancje pokarmowe (np. zespół nietolerancji laktozy),

•spowolnienie motoryki jelitowej, związane z mechanicznym upośledzeniem przepływu w przewodzie pokarmowym (czynnościowe lub polekowe),

•niemożność odbicia połkniętego powietrza (np. wskutek przebytej operacji refluksu żołądkowo-przełykowego),

•nadmierna ilość bakterii w jelicie cienkim,

•nieprawidłowy skład mikroflory w jelicie grubym, zwiększone procesy fermentacji,

•nieprawidłowy przebieg procesów trawienia i wchłaniania w jelicie cienkim, co skutkuje zwiększeniem ilości substratów do fermentacji w jelicie grubym.

Gazy jelitowe – leczenie i zapobieganie

Trudno o jednoznaczną diagnostykę wzdęcia, czyli zwiększonego gromadzenia się gazów jelitowych. Jeśli do subiektywnego odczucia nadmiernego wypełnienia jelit gazami dochodzą inne objawy, wówczas należy szukać organicznej przyczyny związanej z funkcjonowaniem układu pokarmowego.

W pierwszej kolejności należy rozważyć, jakie mogą być potencjalne przyczyny powstawania nadmiernej ilości gazów jelitowych i spróbować je wyeliminować. W sytuacji, gdy problem pojawia się częściej, warto także wdrożyć postępowanie mające na celu jego zminimalizowanie.

Gazy jelitowe – zapobieganie powstawaniu wzdęć:

•powolne spożywanie posiłków, staranne żucie i rozdrabnianie,

•picie przez słomkę, wykluczenie picia napojów gazowanych,

•zaprzestanie żucia gumy i palenia papierosów,

•staranna weryfikacja spożywanych produktów i wykluczenie tych pokarmów, które mogą powodować nadmierne wytwarzanie gazów jelitowych

•stosowanie probiotyków w celu przywrócenia równowagi dobroczynnej mikroflory jelitowej i neutralizacji szkodliwych drobnoustrojów,

•ostrożne spożywanie produktów mlecznych i jego przetworów zawierających cukier mleczny (czyli laktozę) – mogą być przyczyną wzdęć towarzyszących nietolerancji laktozy.

Objawowo przy wzdęciach można stosować leki i środki adsorbujące (np. węgiel aktywowany) lub preparaty powierzchniowo czynne, które ułatwiają opróżnienie jelit z gazów i odchodzenie wiatrów. Przy nawracających przypadkach pojawiania się zwiększonej ilości gazów jelitowych stosuje się niekiedy chemioterapeutyki mające na celu zmniejszenie ilości mikroflory fermentującej lub leki o zbliżonym działaniu.

Dieta na nadmierne gazy:

Do gazotwórczych składników potraw należą m.in. cukry z rodziny oligosacharydów, laktoza, niektóre rozpuszczalne włókna i skrobia. Oligosacharydy znajdują się głównie w fasoli, brokułach, brukselce, kapuście, kalafiorach, suchym grochu i soczewicy. Nie są dokładnie trawione, bo ludziom brakuje enzymu (alfa-galaktozydazy) koniecznego do całkowitego ich rozpadu. Zwiększają więc produkcję gazów (fasola nawet dwunastokrotnie) w jelicie grubym. Laktoza, czyli cukier zawarty w mleku i jego przetworach, może aż ośmiokrotnie zwiększyć wytwarzanie gazów. Dzieje się tak, gdy organizm nie ma dostatecznie dużo własnego enzymu laktazy potrzebnego do strawienia tego cukru. Nietolerancję laktozy można wykryć, wykonując testy alergiczne lub badania krwi. Najprostszym sposobem rozpoznania tej dolegliwości jest odstawienie na co najmniej dwa tygodnie wszystkich produktów mlecznych. Wyjątek stanowią tu jogurty naturalne, bo są wstępnie przetrawione przez bakterie używane do ich produkcji. Enzym laktazy można też przyjmować w tabletkach po uzgodnieniu dawki z lekarzem.

Ból żołądka, który odczuwasz jako pieczenie, palenie lub ssanie w żołądku, do którego czasami dochodzą skurcze żołądka sugeruje, że jego przyczyną jest choroba wrzodowa żołądka. Jeżeli ból żołądka pojawia się w godzinę do trzech po posiłku lub nasila się po jedzeniu, a do tego towarzyszą mu objawy niestrawności: zgaga, odbijanie, nudności, a nawet wymioty to diagnozę – wrzody żołądka- masz w zasadzie pewną. Ból żołądka po jedzeniu, częste objawy niestrawności, zgaga, odbijanie, nudności, wymioty, to typowe objawy wrzodów żołądka szczególnie, jeśli pojawiają się sezonowo: wiosną i jesienią. Zgaga, promieniujący ból, wymiotowanie krwią – to tylko niektóre objawy wrzodów żołądka. Badaniem potwierdzającym wrzody na żołądku jest gastroskopia, ale już wcześniej można rozpoznać pierwsze symptomy wrzodów żołądka. Dobra wiadomość jest taka, że wrzody na żołądku można leczyć w domu. Wystarczy przestrzegać zaleceń lekarza.

Wrzody żołądka – charakterystyka

Kiedyś uważano, że przyczyną powstania wrzodu żołądka jest stresujący tryb życia, jednak obecnie okazuje się, że wrzody na żołądka dotyczą również osób spokojnych. Nieleczona choroba wrzodowa żołądka może przekształcić się w nowotwór. Wrzody żołądka przypominają stożkowate zagłębienie. Wrzody na żołądku to miejscowy ubytek w błonie śluzowej żołądka. Wrzód żołądka może być bardzo głęboki i sięgać do błony mięśniowej ściany żołądka. Wrzód żołądka może również powstać w dolnej części przełyku, który może być wystawiony na działanie kwasu żołądkowego. Najczęściej jednak wrzód żołądka powstaje tam, gdzie pojawia się enzym pepsyna. Powstający wrzód na błonie śluzowej żołądka i dwunastnicy może mieć 5 mm, a nawet kilka centymetrów. Czasem zdarza się, że wrzód żołądka jest tak głęboki, że może przenikać przez ścianę żołądka lub dwunastnicy. Gdy w czasie choroby wrzodowej żołądka pojawia się nagły ostry ból żołądka, może to oznaczać, że doszło do perforacji wrzodu. Jeśli podejrzewamy u siebie perforację wrzodu, należy natychmiast udać się do szpitala, ponieważ jest to sytuacja poważnie zagrażająca naszemu zdrowiu i życiu. Perforacja wrzodu żołądka oznacza przerwania ściany żołądka. Dlatego perforacja może doprowadzić do zapalenia otrzewnej i wymaga pomocy chirurga.

Wrzody żołądka – objawy

Jakie dolegliwości mogą świadczyć o wrzodach żołądka? Objawy choroby wrzodowej żołądka zależą w dużej mierze od miejscowienia wrzodu oraz zaawansowania choroby. We wrzodach żołądka objawem najbardziej charakterystycznym jest zgaga, czyli uczucie palenia w przełyku połączone z silnym bólem w nadbrzuszu. Ból często promieniuje – od pleców i prawego ramienia. Jakie objawy powinny wzbudzić niepokój? Przede wszystkim długość utrzymywania się objawów wrzodów żołądka – jeśli ból brzucha i zgaga występują nieustannie przez kilka dni lub tygodni, czas na wizytę u lekarza, gdyż możemy chorować na wrzody żołądka. W przypadku wrzodów żołądka objawem mogą być również ataki bólu, które pojawiają się natychmiast po zjedzeniu posiłku. Chorzy na chorobę wrzodową żołądka skarżą się również na uczucie przesytu i pełności żołądka po jedzeniu. Wśród typowych objawów wrzodów żołądka wymienia się także krwawe lub fusowate wymioty oraz czarne, smoliste stolce.

Wrzody żołądka – leczenie

Chory żołądek wymaga leczenia. Podczas leczenia wrzodów żołądka dąży się do ich zagojenia i wyeliminowania czynników, mogących spowodować nawrót choroby. Najważniejsze jest całkowite usunięcie bakterii odpowiedzialnej za powstanie wrzodów. W tym celu przyjmuje się antybiotyki. Ponadto stosuje się leki zmniejszające kwaśność w żołądku lub takie, które blokują działanie histaminy na komórki wydzielające kwas. Rzadko podczas leczenia wrzodów żołądka dochodzi do zabiegu chirurgicznego. Żeby wspomóc leczenie farmakologiczne i sprawić, by objawy wrzodów żołądka się nie pojawiły należy unikać czynników wywołujących chorobę. Należy zrezygnować z kawy i ostrych przypraw. Lepiej unikać stresu. Bezwzględnym nakazem jest rzucenie palenia. Przy wrzodach żołądka często zaleca się picie mleka, jednak jest to rozwiązanie krótkotrwałe i pozorne. Mleko łagodzi ból tylko na chwilę. Poza tym powoduje zwiększenie produkcji kwasu żołądkowego. W leczeniu wrzodów żołądka dieta odgrywa najważniejszą rolę. Dieta we wrzodach żołądka powinna być zdecydowanie lekkostrawna. Z diety na wrzody żołądka powinny zniknąć produkty pobudzające wydzielanie soków żołądkowych oraz błonnik. Na diecie na wrzody należy również unikać soli i tłuszczu. Na chory żołądek nie posłuży nam mąka razowa oraz wszelkie produkty z pełnego ziarna. W czasie choroby wrzodowej żołądka nie posłużą nam na żołądek również zupy na tłustych wywarach. Na żołądek zaszkodzą nam również grzyby, pierogi oraz naleśniki. Na wrzód żołądka zaszkodzą nam również gotowe sosy, żółte sery, czy smalec i słonina. Na podrażniony żołądek zaszkodzi nam również np. rzodkiewka, warzywa kapustne oraz strączkowe. Żołądek osoby chorej podziękuje nam również za rezygnację ze słodyczy oraz gazowanych i słodzonych napojów.

Bardzo często w restauracji zamawiamy dwa dania i jeszcze deser. Dostarczmy organizmowi dużą różnorodność pokarmów, ale częstotliwość ich spożycia i różne kombinacje nie służą organizmowi. Gdy chcemy się odchudzać, możemy wybierać spośród wielu diet „cud”. Dają one szybki efekt, często jednak nie utrzymuje się on długo. O diecie rozdzielnej słyszał prawie każdy. Niewielu jednak wie na czym ona polega. Tymczasem może ona być doskonałą bronią w walce z nadwagą oraz dolegliwościami żołądkowymi. Okazuje się też racjonalnym sposobem odżywiania zgodnym z naszą naturą. Dieta niełączenia wyklucza łączenie w jednym posiłku białek i węglowodanów. Pozwala szybko schudnąć, ale stosowana dłużej niż trzy tygodnie może doprowadzić do efektu jo-jo. Na czym polega dieta niełączenia i czy jest skuteczna w odchudzaniu? Stworzona przez dr. Williama Howarda Hay’a blisko wiek temu dieta, jest propozycją zmiany nawyków żywieniowych, zmiany stylu życia, bo to właśnie oznacza słowo „dieta”. Jeśli mamy problemy żołądkowe po sutym obiedzie, męczą nas wzdęcia i dodatkowo chcemy zrzucić zbędne kilogramy, warto spróbować diety rozdzielnej. Przestrzegając jej prostych zasad, nie popełnimy błędów żywieniowych obciążających nasz organizm. Będziemy dłużej zdrowi i szczupli.

Żywność podzielona na trzy grupy

Dieta niełączenia polega na takim komponowaniu posiłków, aby nie znalazły się w nim jednocześnie białka i węglowodany. Twórca diety, doktor William Hay, podzielił żywność na trzy grupy. Białkowa to np. gotowane mięso, ryby, drób, wędliny, jaja, mleko, sery (do 50 proc. tłuszczu), owoce (bez bananów). Węglowodanowa to m.in. pieczywo, kasze, ryż, makarony, ziemniaki, suszone owoce, banany, cukier. Trzecią grupę, neutralną, tworzą np. warzywa, jogurty, kefiry, sery mające ponad 50 proc. tłuszczu, twarogi, śmietana, tłuszcze, orzechy, wędzone na zimno mięso i ryby.

Co należy łączyć, a co rozdzielać?

W diecie rozdzielnej produkty żywieniowe dzielą się na trzy grupy: białkową (mleko, mięso, jaja, rośliny strączkowe, jogurty, ryby), neutralną (warzywa, owoce, nasiona, oleje, miód, orzechy, kawa, herbata, woda, soki warzywne) i węglowodanową (pieczywo, ziemniaki, makarony, cukier, słodycze, kukurydza, owoce suszone). Nie można łączyć grupy białkowej z węglowodanową. Czyli nasz tradycyjny schabowy z ziemniakami i surówką jest zabroniony. Łączymy produkty grupy neutralnej z białkową oraz neutralnej z węglowodanową. Powodem takiego podziału jest czas jaki potrzebujemy na strawienie różnych produktów. Np. ziemniaki trawimy w ok. godzinę, mięso już w 3 do nawet 7 godzin! Produkty fermentują. Cierpimy na zaparcia i wzdęcia. Gdy mieszamy produkty wszystkich grup, nasz żołądek może trawić jedzenie nawet 8 godzin. Gdy będziemy przestrzegać tej diety stanie się on krótszy. Organizm nie zmarnuje energii i będzie mógł przeznaczyć ją na coś innego. Dieta ta na początku może okazać się trudna ze względu na nasze przyzwyczajenia. Z czasem jednak mięso z sałatką, chleb z masłem i pomidorem bez szynki, płatki bez mleka a z owocami staną się normą. Ten sposób żywienia nie wymaga wielu wyrzeczeń, nie musimy się głodzić. Wystarczy zapamiętać co z czym łączyć. Nasz żołądek będzie nam wdzięczny, polepszy się samopoczucie, a waga zacznie spadać.

Podstawowe zasady diety niełączenia w skrócie

1. W jednym posiłku możesz łączyć tylko produkty białkowe z neutralnymi lub węglowodanowe z neutralnymi.

2. Dzienna racja pokarmowa to 1000 kcal. Jesz często, ale mało. Obowiązkowo zjadasz 3 posiłki, możesz też 2 przekąski.

3. Codziennie należy zjeść jeden posiłek oparty na węglowodanach, jeden na białkach i jeden złożony z warzyw i owoców. 4. Owoce jesz na śniadanie lub jako przekąskę. Pomiędzy białkami i węglowodanami muszą być 2-3 godziny przerwy. Pijesz tylko między posiłkami.

5. Każdy obiad i kolacja musi zawierać choć jeden „ekstraspalacz” tłuszczu (witaminę C, magnez, żelazo, wapń, karnitynę, jod, chrom).

Zakazane produkty w diecie niełączenia

Cukier, sól, kawa, mocna herbata, napoje gazowane, alkohol, czerwone mięso, wędliny, dania pikantne, smażone, ciasta, czekolada.

Wskazane produkty w diecie niełączenia

Chleb razowy, płatki owsiane, kasza gryczana, karczochy, owoce słodkie, warzywa, kiełki, pestki, nasiona.

Dieta niełączenia – na jak długo?

Dłużej niż trzy tygodnie może być stosowana tylko po konsultacji z lekarzem.

Zalety diety

Jest zróżnicowana, zawiera dużo witamin i minerałów.

Wady diety

Dieta niełączenia jest zbyt niskokaloryczna. Ogranicza się do zaledwie 1000 kcal dziennie. A już dawno udowodniono, że 1000 kcal to za mało dla podstawowej przemiany materii przeciętnej kobiety. A to oznacza, że dieta ta może negatywnie wpłynąć na tempo przemiany materii i szybko doprowadzić do efektu jo-jo, kiedy tylko przestaniemy ją stosować. Dodatkowo, przy tak niskiej podaży energii trudno też będzie dostarczyć organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Dlatego też, dietę niełączenia uznaje się za tzw. niedoborową. Dieta ta może także powodować osłabienie i ogólny spadek samopoczucia.