Problemy jelitowe to jedna z najczęstszych dolegliwości zgłaszana przez kobiety w ciąży. Przyczyn jest wiele, zgłaszane objawy mogą mieć zmienne nasilenie i większość z nich przemija wraz z rozwiązaniem ciąży. Dowiedz się, jakie są 3 najczęstsze dolegliwości jelitowe u ciężarnych i jak można z nimi walczyć.
Zaparcia w ciąży
Rzadkie (2) wypróżnienia w tygodniu lub oddawanie stolca z wysiłkiem to częsta dolegliwość u ciężarnych kobiet. Według różnych danych mogą występować z częstością nawet do 40%. Zaparcia są efektem ubocznym fizjologicznych zmian, które towarzyszą ciąży. Winowajcą jest progesteron, czyli kobiecy hormon, którego stężenie we krwi stopniowo wzrasta już od momentu poczęcia. Progesteron wpływa na pracę przewodu pokarmowego – spowalnia jego perystaltykę. Oddawanie stolca jest też zaburzone przez stale powiększającą się macicę, która przesuwa narządy w jamie brzusznej, robiąc miejsce dla rozwijającego się w niej płodu.
Podstawą postępowania jest zwiększenie spożycia błonnika w diecie oraz zwiększenie ilości wypijanych płynów. Należy unikać pokarmów tłustych i ciężkostrawnych, które dodatkowo pogarszają trawienie. Jeśli te działania nie pomagają, można z dużą ostrożnością włączyć leczenie farmakologiczne. U kobiet w ciąży można zastosować m.in. makrogole, czyli środki przeczyszczające o działaniu osmotycznym oraz czopki glicerynowe, które podawane doodbytniczo, pobudzają perystaltykę jelit. [1], [2], [3], [4]
Wzdęcia w ciąży
Ich przyczyną również jest opóźniona perystaltyka jelit oraz spowolnione trawienie, do czego prowadzi wzrost progesteronu i powiększająca się macica. Zalegające w przewodzie pokarmowym resztki pokarmowe mają dłuższy kontakt z bakteriami jelitowymi. Przeprowadzają one procesy fermentacyjne, których skutkiem ubocznym jest gaz i uporczywe wzdęcia.
Zalecenia pozafarmakologiczne dla ciężarnych zmagających się ze wzdęciami są takie same jak w przypadku zaparć. Warto również unikać produktów o potencjale wzdymającym (np. rośliny strączkowe i kapustne, gazowane napoje). Jeśli nie jest to przeciwwskazane ze względu na stan zdrowia, warto podczas ciąży utrzymać regularną aktywność fizyczną. Ruch wspomaga pracę jelit. Spośród środków aptecznych bezpieczny dla kobiet w ciąży jest preparat na wzdęcia zawierający symetykon. Ten lek nie wchłania się z przewodu pokarmowego i nie oddziałuje na płód. Działa w jelicie, gdzie wspomaga pękanie dużych pęcherzyków uwięzionego gazu, który jest następnie wydalany z organizmu przez gazy lub odbijanie. [2], [4]
Wymioty i nudności w ciąży
Nudności i wymioty mogą pojawić się nawet u 70% ciężarnych. Występują już między 4. a 6. tygodniem ciąży i zwykle do 16. tygodnia ciąży ustępują. Dokładny mechanizm ich powstawania nie jest znany. Uznaje się, że odpowiada za nie zwiększające się stężenie progesteronu, który osłabia pracę mięśni żołądka i jelit. Rolę w ich powstawaniu mogą odgrywać także czynniki psychologiczne – stres i lęk przed ciążą.
Podstawowe zalecenia obejmują odpowiednią modyfikację diety – unikanie pokarmów prowokujących wymioty i nudności oraz ograniczenie spożywania produktów ciężkostrawnych. Należy dbać o dobre nawodnienie. Przedłużające się wymioty mogą być wskazaniem do hospitalizacji i uzupełnienia płynów drogą kroplówek. [2], [5]
Większość problemów jelitowych w ciąży ma łagodny charakter i przy pomocy środków zachowawczych można nad nimi zapanować. Bądź jednak czujna i obserwuj uważnie swój organizm. Każdy przedłużający się dokuczliwy objaw u kobiety ciężarnej, który prowadzi do pogorszenia samopoczucia, jest wskazaniem do konsultacji z lekarzem.
Bibliografia
[1] S. A. Longo, R. C. Moore, B. J. Canzoneri, i A. Robichaux, „Gastrointestinal Conditions during Pregnancy”, Clin Colon Rectal Surg, t. 23, nr 2, s. 80–89, cze. 2010, doi: 10.1055/s-0030-1254294.
[2] G. H. (red) Bręborowicz i K. Czajkowski, Położnictwo – Tom 1, III., t. 1. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2020.
[3] „Zaparcie”. Dostęp: 30 lipiec 2024. [Online]. Dostępne na: http://www.mp.pl/social/chapter/B16.I.1.39.
[4] „Indeks Leków MP”. Dostęp: 5 listopad 2023. [Online]. Dostępne na: https://indeks.mp.pl/
[5] C. F. Gomes, M. Sousa, I. Lourenço, D. Martins, i J. Torres, „Gastrointestinal diseases during pregnancy: what does the gastroenterologist need to know?”, Ann Gastroenterol, t. 31, nr 4, s. 385–394, 2018, doi: 10.20524/aog.2018.0264.
